Cuộc Khởi Nghĩa Jacobite Cuối Cùng: Một Niềm Mong Mỏi Về Vương Miện và Phong Trào Lập Hiến

Tháng 12 năm 1745, một cơn bão lịch sử đã quét qua nước Anh khi Charles Edward Stuart – người được mệnh danh là “Bonnie Prince Charlie” - dẫn dắt cuộc khởi nghĩa Jacobite cuối cùng của dòng họ Stuart nhằm giành lại ngai vàng từ tay nhà Hanover. Cuộc nổi dậy này, mặc dù kết thúc bằng thất bại thảm hại tại Culloden Moor, đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Anh và Scotland, tác động đến mọi mặt đời sống xã hội và chính trị, từ văn hóa nghệ thuật cho đến cấu trúc quyền lực.

Bối cảnh Lịch Sử:

Để hiểu được sự kiện lịch sử trọng đại này, chúng ta cần quay ngược về thế kỷ 17, khi cuộc Cách mạng Vinh Quang năm 1688 đã lật đổ vua James II thuộc dòng họ Stuart và đưa William III của Orange lên ngôi. Sự kiện này đánh dấu sự chấm dứt triều đại Stuart và khởi đầu cho thời kỳ cai trị của nhà Hanover. Tuy nhiên, một bộ phận người Scotland vẫn trung thành với dòng họ Stuart, tin rằng quyền lực hợp pháp thuộc về họ. Niềm tin này đã được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo nên nền tảng cho những cuộc nổi dậy Jacobite sau này.

Những Nguyên Nhân Nhen Nhóm Cuộc Khởi Nghĩa:

Sự bất mãn của người Scotland với chính quyền Hanover và niềm khao khát phục hồi dòng họ Stuart là hai yếu tố chính thúc đẩy cuộc khởi nghĩa năm 1745. Vào thời điểm đó, Scotland đang trải qua những thay đổi sâu rộng về kinh tế và xã hội. Sự phát triển công nghiệp rápida đã dẫn đến sự phân hóa xã hội và bất bình đẳng.

Bên cạnh đó, chính quyền Hanover áp dụng các chính sách đối với Scotland, được cho là thiên vị lợi ích của nước Anh. Những người theo chủ nghĩa Jacobite tin rằng Charles Edward Stuart, cháu trai của James II, là người thừa kế chính đáng ngai vàng và sẽ thiết lập lại trật tự xã hội cũ mà họ tin tưởng.

Quá Trình Cuộc Khởi Nghĩa:

Vào tháng 8 năm 1745, Bonnie Prince Charlie đổ bộ lên đất Scotland với một số lượng quân đội nhỏ. Ông nhanh chóng thu phục được sự ủng hộ của nhiều người Scotland, đặc biệt là trong vùng Highland. Quân khởi nghĩa Jacobite tiến về phía nam, giành chiến thắng liên tiếp trước quân đội chính phủ Anh ở Prestonpans và Falkirk Muir.

Tuy nhiên, chiến dịch này đã gặp phải những khó khăn sau khi Charles Edward Stuart không thể huy động được sự ủng hộ cần thiết từ các lãnh chúa Scotland hay từ người dân Anh nói chung.

Trận Culloden Moor: Một Kết Thúc Bi thảm:

Sau một thời gian tạm dừng và củng cố lực lượng, Bonnie Prince Charlie dẫn quân tiến về phía nam với hy vọng chiếm được London. Tuy nhiên, quân đội chính phủ Anh đã kịp thời tập trung lực lượng, chặn đứng cuộc tiến quân của Charles Edward Stuart tại Culloden Moor vào ngày 16 tháng 4 năm 1746.

Trận Culloden Moor là một trận chiến tàn bạo và đầy bi kịch. Quân khởi nghĩa Jacobite, thiếu vũ khí và trang thiết bị hiện đại, đã bị đánh bại hoàn toàn bởi quân đội chính phủ Anh được trang bị súng trường và pháo. Sau thất bại này, Charles Edward Stuart chạy trốn về Scotland, và cuộc khởi nghĩa Jacobite cuối cùng cũng chấm dứt.

Hậu Quả của Cuộc Khởi Nghĩa:

Cuộc khởi nghĩa Jacobite năm 1745 đã để lại những hậu quả sâu sắc đối với Scotland và Anh:

• Sự đàn áp tàn bạo: Sau trận Culloden Moor, chính quyền Hanover đã áp dụng một chính sách đàn áp tàn bạo đối với người theo chủ nghĩa Jacobite.

Họ bị kết án tử hình hoặc tù khổ sai, văn hóa và ngôn ngữ Gaelic bị cấm đoán, và Highland Clearance – một chính sách di dời cư dân vùng cao nguyên Scotland – được tiến hành để triệt tiêu sự kháng cự của người Scotland.

• Sự thay đổi bản đồ chính trị: Cuộc khởi nghĩa Jacobite cuối cùng đã chấm dứt hy vọng về việc khôi phục lại dòng họ Stuart và củng cố quyền lực của nhà Hanover.

Nó cũng đánh dấu sự kết thúc của chế độ quân chủ tuyệt đối ở Anh và mở đường cho sự phát triển của nền dân chủ lập hiến.

• Sự hình thành bản sắc Scotland: Mặc dù thất bại, cuộc khởi nghĩa Jacobite đã góp phần hình thành một ý thức về bản sắc dân tộc Scotland riêng biệt.

Người Scotland đã tự hào về truyền thống và lịch sử của mình, đồng thời nuôi dưỡng lòng căm ghét đối với chính quyền trung ương Anh.

Kết Luận:

Cuộc khởi nghĩa Jacobite cuối cùng là một sự kiện phức tạp và đầy tính bi kịch trong lịch sử Anh và Scotland. Nó đã phản ánh những bất ổn xã hội và chính trị của thời đại, cũng như niềm khao khát về tự do và quyền lực của người dân. Mặc dù kết thúc bằng thất bại, cuộc khởi nghĩa Jacobite đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong tâm trí người dân Scotland và góp phần hình thành bản sắc dân tộc riêng biệt cho họ.

Bên cạnh đó, nó cũng đánh dấu sự chuyển biến quan trọng trong lịch sử chính trị Anh, mở đường cho sự phát triển của chế độ quân chủ lập hiến và nền dân chủ hiện đại.